Vượt ra khỏi Vùng An Toàn để Bản Lĩnh hơn

Nguồn bài viết: 

Trung Hà - Youtube Đàn Ông Học

https://www.youtube.com/watch?v=1vRhE4wqu6A

Các tag:

phát triển bản thân; tâm lý học; kỹ năng mềm; tình yêu; vùng an toàn; tư duy phát triển; tư duy cố định; nỗi sợ thất bại; bản lĩnh đàn ông; trưởng thành; vượt qua thử thách; tâm lý nam giới; Đàn Ông Học; thói quen mới; sự tự tin; đối mặt nỗi sợ; Carol Dweck; Mindset.

Tóm tắt các bài học quan trọng:

• Sự phát triển thực sự nằm ngoài vùng an toàn: Vùng an toàn là vùng tâm lý nơi bạn cảm thấy thoải mái và dễ chịu, nhưng mọi sự tiến bộ có ý nghĩa đều đòi hỏi bạn phải bước ra khỏi nó.

• Nỗi sợ thất bại là rào cản lớn nhất: Bộ não coi những điều chưa biết ngoài vùng an toàn là nguy hiểm, gây ra phản ứng "chiến đấu hoặc bỏ chạy". Đối với các thử thách tâm lý, chúng ta thường chọn "bỏ chạy" (trì hoãn, bỏ cuộc) vì nó dễ dàng hơn.

• "Tư duy phát triển" là chìa khóa để vượt qua nỗi sợ: Thay vì "tư duy cố định" (coi thất bại là giới hạn của bản thân), hãy rèn luyện "tư duy phát triển" (coi sai lầm là cơ hội để học hỏi và tiến bộ). Đây là nền tảng tâm lý vững chắc để không bị lung lay bởi thất bại hay lời chê bai.

• Vượt ra khỏi vùng an toàn là một quá trình từng bước: Đừng đốt cháy giai đoạn. Hãy bắt đầu bằng việc "bước ra rìa" với những thử thách nhỏ, ít rủi ro để làm quen với cảm giác mới lạ và chấp nhận sai lầm là chuyện bình thường.

• Bản lĩnh của người đàn ông trưởng thành thể hiện qua cách đối mặt với thất bại: Sự điềm đạm, chín chắn không phải là không bao giờ mắc lỗi, mà là khả năng giữ bình tĩnh, nhận trách nhiệm và tìm cách cải thiện khi sự việc không như ý, tất cả đều bắt nguồn từ một tư duy phát triển.

Tóm tắt các câu hỏi mở để suy nghĩ, phát triển thêm:

• Đâu là "vùng an toàn" cụ thể của bạn trong sự nghiệp, tình cảm và các mối quan hệ xã hội? Điều gì khiến bạn lo lắng nhất khi nghĩ đến việc bước ra khỏi đó?

• Hãy nhớ lại một lần thất bại gần đây. Phản ứng đầu tiên của bạn là tự trách mình ("mình chỉ đến thế thôi" - tư duy cố định) hay tìm hiểu nguyên nhân để làm tốt hơn lần sau ("mình học được gì từ việc này?" - tư duy phát triển)?

• Bạn có thể liệt kê 3 hành động nhỏ, ít rủi ro mà bạn có thể thực hiện ngay trong tuần này để "bước ra rìa" vùng an toàn của mình không? (Ví dụ: chọn một con đường khác về nhà, nghe một thể loại nhạc mới, bắt chuyện với đồng nghiệp ở phòng ban khác).

• Văn hóa "sợ sai" và trọng thành tích ở Việt Nam đã ảnh hưởng đến bạn như thế nào? Làm thế nào để bạn xây dựng một tư duy phát triển vững vàng trước những áp lực đó?

• Khi đối mặt với một thử thách lớn, bạn có xu hướng nghĩ nhiều hơn về khả năng thất bại hay viễn cảnh thành công? Làm thế nào để điều hướng suy nghĩ của mình theo hướng tích cực hơn?

Nội dung gốc của bài viết:

Chào các bạn, mình là Trung Hà của Đàn Ông Học – nơi giúp anh em có thể khám phá và cải thiện bản thân, còn các chị em thì có thể hiểu và giao tiếp tốt hơn với người đàn ông của mình.

Em muốn tỏ tình với cô ấy, nhưng lỡ cô ấy từ chối thì sao?

Em muốn thử bắt chuyện với một người lạ, nhưng lỡ người ta xa lánh hay cười mình thì sao?

Đã có bao giờ các anh em rơi vào những hoàn cảnh tương tự như vậy chưa? Nếu có, thì Vlog này chính là dành để nói về chúng đấy. Hãy cùng bắt đầu nhé!

Chủ đề của Vlog ngày hôm nay sẽ nối tiếp Vlog #1. Nếu các bạn đã xem Vlog #1 của mình, chắc hẳn bây giờ các bạn đã có những hiểu biết phần nào về những mong muốn của bản thân. Tuy nhiên, mong muốn là một chuyện, có thực hiện nó hay không lại là một chuyện khác.

Đó là lý do ở Vlog này, chúng ta sẽ cùng nhau nói về Vùng An Toàn – một khái niệm vô hình nhưng lại có ảnh hưởng cực kỳ quan trọng tới sự phát triển và tiến bộ của anh em.

1. Vùng An Toàn Là Gì?

Vùng an toàn là một vùng tâm lý mà anh em cảm thấy thoải mái, dễ chịu mỗi khi làm điều gì đó anh em biết nó nằm trong khả năng của mình. Càng nằm sâu bên trong vùng an toàn, anh em sẽ càng cảm thấy tự tin hơn, thậm chí chủ quan. Ví dụ, hỏi "một cộng một bằng mấy?" thì chắc chắn các anh em sẽ cười, thậm chí còn không thèm trả lời.

Ngược lại, những việc càng gần rìa của vùng an toàn thì lại càng làm anh em trở nên lo lắng. Và những việc ở hẳn bên ngoài vùng an toàn sẽ làm các bạn sợ thực sự. Ví dụ, việc thi vẫn có thể làm bạn lo lắng dù đã chuẩn bị kỹ lưỡng và khá tự tin mình sẽ làm bài tốt, nhưng việc tỏ tình với crush hay thậm chí là bắt chuyện với crush thôi cũng đã đủ để bạn có nguy cơ lên cơn đau tim rồi.

Vùng an toàn là một vùng tâm lý rất phổ biến và nó không có gì sai cả. Ai trong chúng ta cũng có, cũng muốn có được sự an toàn, dù là về thể chất hay tâm lý. Vấn đề ở đây là những tiến bộ thực sự có ý nghĩa chỉ xảy ra khi nó nằm ngoài vùng an toàn của bạn. Hôm nay bạn hoàn thành được 3 bài toán, hôm sau bạn làm được 5 bài toán, đó cũng là tiến bộ. Nhưng nó sẽ không có ý nghĩa gì nếu đó là toán của lớp 3 và bạn thì đã học đại học.

Tin vui là vùng an toàn là một vùng tâm lý, tức nó không phải cố định và hoàn toàn có thể được mở rộng ra tới vô biên nhờ tư duy của chính bạn.

2. Vì Sao Ít Ai Bước Ra Khỏi Được Vùng An Toàn?

Cơ thể và tâm lý của chúng ta có một mối quan hệ mật thiết với nhau. Mỗi khi tiếp cận với một thứ gì đó chưa rõ ràng hay thứ mà cơ thể chúng ta chưa từng trải nghiệm, bộ não sẽ ngay lập tức bắt cơ thể phải trở nên cực kỳ nhạy cảm với tình huống ấy để có thể sẵn sàng phản ứng với bất kỳ mối nguy hiểm tiềm ẩn nào. Đó là lý do khi đi vào một ngõ tối không có đèn, chúng ta thường cảm thấy tim đập nhanh hơn, tai nghe nhạy hơn và phản xạ cũng sắc bén hơn.

Bộ não của chúng ta cũng coi những gì ở ngoài vùng an toàn là một "ngõ tối", là một nơi mà bạn chưa từng tới và không biết có nguy hiểm nào ở đó. Trong xã hội hiện đại, anh em chúng ta không còn phải lo về những mối nguy hiểm vật lý như thú săn mồi hay kẻ địch nữa, mà chỉ lo về một thứ lớn nhất: sợ thất bại.

Sợ rằng thất bại thì sẽ phát hiện ra mình thực sự yếu kém.

Sợ rằng thất bại thì sẽ bị người đời cười chê hoặc khinh thường.

Với đàn ông chúng ta, nỗi sợ này lại càng ghê gớm hơn vì vốn dĩ chúng ta có một cái tôi khá lớn. Khi đối diện với một nỗi sợ bất kỳ, bộ não có hai phản ứng gọi là "Fight or Flight" (Chiến đấu hoặc Bỏ chạy). Bỏ chạy bao giờ cũng dễ thực hiện hơn, vì nó giảm thiểu nguy cơ bị thương và không cần quá nhiều sức. Đó là lý do khi đối mặt với những nỗi sợ tâm lý trên, chúng ta thường chọn cách trì hoãn hoặc bỏ cuộc, bởi nó dễ hơn là việc phải vượt qua chúng.

3. Vượt Ra Khỏi Vùng An Toàn Như Thế Nào?

Có rất nhiều người ngoài kia khi khích lệ bạn làm điều gì đó mới sẽ nói rằng: "Cứ làm đi, làm rồi thì mới quen." Điều này đúng, nhưng là đốt cháy giai đoạn và chưa tính tới hiệu quả lâu dài. Vùng an toàn do tiềm thức tạo ra, nên nếu không chuẩn bị tốt về mặt tâm lý mà cứ vội vàng lao ra, khi gặp thất bại, anh em sẽ lại cảm thấy chán chường, thất vọng và quay trở lại vùng an toàn mà thôi.

Bước 1: Có một "Tư duy Phát triển" (Growth Mindset)

Nhà tâm lý học Carol Dweck, tác giả quyển sách "Mindset", đã nghiên cứu về hai lối tư duy:

Tư duy Cố định (Fixed Mindset): Những người này tin rằng khả năng là cố định. Khi gặp thất bại, họ nghĩ đó là giới hạn của họ ("Mình chỉ giỏi tới thế thôi"). Điều này dẫn đến sự chán chường, thất vọng.

Tư duy Phát triển (Growth Mindset): Ngược lại, những người này coi sai lầm là bài học, là cơ hội để học thêm điều mới và trở nên tốt hơn. Nếu họ được 7 điểm, họ sẽ tìm hiểu xem mình còn thiếu sót kiến thức ở đâu để ôn tập kỹ hơn cho lần sau.

Những người có tư duy phát triển không phải không buồn khi thất bại, nhưng tinh thần của họ sẽ không bao giờ bị kéo xuống. Họ dễ dàng chấp nhận sai lầm, nhận trách nhiệm và nhờ thế sẽ không dễ bị những lời chê cười làm lung lay.

Rất tiếc rằng với văn hóa Việt Nam, tư duy "phải đúng ngay, hoàn hảo ngay" và "trọng thành tích" đã in sâu vào tiềm thức rất nhiều người. Sai lầm bị coi là ngu ngốc, là thất bại đáng xấu hổ. Vì vậy, anh em phải chắc chắn mình có một tư duy phát triển thật vững vàng trước khi ép bản thân vượt ra khỏi vùng an toàn, để vừa miễn nhiễm với công kích từ người xung quanh, vừa tránh bị chính bản thân mình kéo ngược lại.

Bước 2: Bước ra "Rìa" của Vùng An Toàn

Khi đặt mục tiêu, bạn nên chia mục tiêu lớn thành các bước nhỏ. Đừng đặt mục tiêu quá cao ngay từ đầu. Mục tiêu gần của các anh em nên là những gì không quá mạo hiểm nhưng vẫn là thứ mình chưa từng làm bao giờ.

• Chọn một vị trà sữa khác.

• Nghe một bài hát, xem một bộ phim thuộc thể loại bạn chưa từng thử.

• Chọn một con đường khác để đi từ trường về nhà.

• Nếu sợ đi xin việc trực tiếp, hãy bắt đầu bằng việc nộp đơn online trước.

Con đường ấy có thể tắc, bộ phim ấy có thể chán, vị trà sữa có thể dở, và đơn của bạn có thể bị từ chối. Nhưng làm những điều nhỏ này sẽ giúp bạn:

• Làm quen với cảm giác đi vào "lãnh thổ" mình chưa từng đặt chân tới.

• Làm quen với việc chấp nhận rủi ro, hay mình gọi là kỹ năng "coi sai lầm là chuyện bình thường".

• Hãy tập làm quen và kiểm soát tâm lý tiêu cực từ những việc nhỏ trước khi bắt tay vào những việc có rủi ro cao hơn.

Bước 3: Vượt ra "Hẳn" Khỏi Vùng An Toàn

Ngoài ranh giới của vùng an toàn là những việc khiến bạn cực kỳ lo lắng, hồi hộp, thậm chí sợ hãi. Điều duy nhất mình có thể khuyên các bạn ở bước này đó là: Cứ làm đi!

Tâm lý lo lắng, sợ hãi là hoàn toàn bình thường, không cần phải cố kìm nén chúng. Khó hay không là do bạn nghĩ về nó thế nào. Một mẹo nhỏ là đừng nghĩ quá lâu về việc "nếu không thành công thì sẽ ra sao". Bạn càng nghĩ lâu về kết quả không như ý, nỗi sợ trong bạn càng lớn lên. Thay vào đó, hãy tưởng tượng ra trong đầu thành công trông sẽ ra sao. Điều này sẽ tạo động lực lớn hơn để bạn đi tiếp.

Kết Nối Với Việc Trở Thành Người Đàn Ông Trưởng Thành

Khi nhắc tới một người đàn ông trưởng thành, bạn sẽ nghĩ tới một người điềm đạm, chín chắn. Sự điềm đạm, chín chắn ấy thể hiện rõ nhất khi có một sự việc không như ý xảy ra, và người đó vẫn bình tĩnh xử lý vấn đề.

Để có thể bình tĩnh trước những việc không như ý, một người đàn ông cần có tư duy phát triển.

Ví dụ: Bạn đang ngồi quán cà phê với crush và vô tình làm đổ cà phê lên áo mình.

Người có tư duy cố định: Sẽ vội vàng đổ lỗi cho người bồi bàn, lớn tiếng mắng mỏ vì họ không muốn bị xấu mặt, không muốn thừa nhận lỗi về mình.

Người có tư duy phát triển: Sẽ hiểu đó là lỗi của mình, bình tĩnh xin lỗi, lau dọn và tiếp tục cuộc nói chuyện vui vẻ, bởi họ biết đó chỉ là một tai nạn và lần sau sẽ cẩn thận hơn. Nó không phải là thứ có thể đánh giá con người họ.

Tóm Lược

Ý chính của Vlog ngày hôm nay là: bạn phải bước ra khỏi vùng an toàn của mình thì mới có thể có những bước phát triển có ý nghĩa.

Trước khi bước ra khỏi nó, hãy rèn luyện cho mình một Tư duy Phát triển.

Sau đó, hãy tập làm quen bằng cách làm những điều mới mẻ nhưng ít rủi ro trước.

Cuối cùng, hãy dũng cảm thử thách bản thân ở những thứ mạo hiểm hơn. Dù kết quả ra sao, hãy vui vẻ chấp nhận và rút ra kinh nghiệm từ nó.

Cuốn sách mình khuyên các bạn nên đọc là "Mindset: Tâm Lý Học Thành Công" (Tư duy khai mở) để có thể thực sự thấm nhuần lối tư duy này. Bởi tư duy phát triển là một trong những nền tảng quan trọng nhất để anh em có thể xây dựng bản thân trở thành một người đàn ông trưởng thành và vững chắc.

Còn bây giờ, tạm biệt và hẹn gặp lại