Chấp Nhận Bản Thân Chứ Không Thỏa Mãn

Nguồn bài viết

Trung Hà - Youtube Đàn ông học

https://www.youtube.com/watch?v=fLQZzWYQdzw

 Các tag

tâm lý học; phát triển bản thân; kỹ năng mềm; chấp nhận bản thân; thỏa mãn bản thân; tự nhận thức; tư duy; trưởng thành; kiểm soát cảm xúc; ham muốn; bản lĩnh; đặt mục tiêu; cải thiện bản thân; đổ lỗi; khách quan.

 Tóm tắt các bài học quan trọng

• Chấp nhận bản thân là nhìn nhận một cách khách quan, thừa nhận cả ưu và nhược điểm của mình mà không viện cớ hay đổ lỗi. Đây là bước đầu tiên và khó khăn nhất, đòi hỏi bạn phải vượt qua cơ chế phòng vệ tự nhiên của bộ não là luôn muốn tin rằng mình hoàn hảo.

• Thừa nhận và thành thật với những ham muốn (tiền bạc, sắc đẹp, quyền lực...) giúp bạn kiểm soát chúng tốt hơn. Việc chối bỏ hay kìm nén chỉ khiến chúng trở nên mạnh mẽ và dễ bùng phát một cách tiêu cực. Khi bạn chấp nhận chúng, những cám dỗ bên ngoài sẽ mất đi sức quyến rũ ma mị.

• Chấp nhận bản thân khác hoàn toàn với việc thỏa mãn và dậm chân tại chỗ. Chấp nhận là bước đầu tiên để bạn có thể bắt tay vào việc sửa đổi và cải thiện. Thỏa mãn là khi bạn nói "tôi chỉ có thế này thôi" và dùng nó như một cái cớ để không cần phải cố gắng.

• Hãy rèn luyện tâm trí để kiểm soát suy nghĩ và cảm xúc, thay vì để chúng kiểm soát bạn. Giống như một người lái xe kỳ cựu, một người trưởng thành biết khi nào cần "nhấn ga", khi nào cần "phanh" và khi nào cần "bẻ lái" dòng suy nghĩ của mình theo hướng tích cực và xây dựng.

• Luôn đặt mục tiêu phát triển bản thân, dù là nhỏ nhất. Thay vì đặt những mục tiêu viển vông, hãy tập trung vào việc trở nên tốt hơn chính mình của ngày hôm qua. Sự tiến bộ liên tục, dù nhỏ, chính là chìa khóa để xây dựng một con người có giá trị và bản lĩnh.

Tóm tắt các câu hỏi mở để suy nghĩ, phát triển thêm

• Khi đối mặt với một thất bại hay sai lầm, phản ứng đầu tiên của bạn là tìm lý do biện hộ, đổ lỗi cho hoàn cảnh hay là nhìn nhận trách nhiệm của mình?

• Bạn có thành thật với những ham muốn của bản thân không? Hay bạn đang cố gắng che giấu chúng vì sợ bị xã hội phán xét?

• Đâu là lằn ranh giữa việc "chấp nhận khuyết điểm" và "dùng khuyết điểm làm cái cớ" để không thay đổi?

• Mục tiêu "tốt hơn ngày hôm qua" của bạn trong tuần này là gì? Đó có thể là một hành động rất nhỏ như ra khỏi giường sớm hơn 10 phút hay đọc thêm 5 trang sách.

• Bạn có nghĩ rằng việc liên tục phát triển bản thân sẽ giúp bạn vững vàng hơn trước những cám dỗ trong cuộc sống không? Tại sao?

 Nội dung gốc của bài viết

Mở Đầu: Chấp Nhận Bản Thân Là Gì?

Bên cạnh những cái lõi của mình thì hẳn các bạn cũng từng nghe ở đâu đó lời khuyên rằng bạn nên biết cách chấp nhận bản thân. Vậy chính xác thì chấp nhận bản thân là gì? Bạn nên chấp nhận những gì? Và việc chấp nhận bản thân thì khác gì với việc thỏa mãn với những gì mà mình đang có? Đó là những gì mà chúng ta sẽ cùng thảo luận trong vlog ngày hôm nay. Nào, chúng ta cũng bắt đầu vlog này nhá.

Chấp nhận bản thân là việc cách nhìn lại bản thân mình bằng một góc nhìn khách quan nhất, tự đánh giá về những ưu nhược điểm của mình và thừa nhận những gì là cốt lõi của mình. Nghe thì khá là dễ đúng không? Thực tế thì việc này lại khó khăn hơn bạn tưởng.

Ai cũng muốn cảm thấy tốt về bản thân, nó cũng rất dễ hiểu khi mà không ai lại muốn cảm thấy rằng bản thân là một người tồi tệ cả. Nếu mà bảo ai đó hãy liệt kê những ưu điểm của mình thì có lẽ là họ sẽ vui vẻ làm điều đó hơn là khi mà bạn bảo họ liệt kê những khuyết điểm của họ. Ngay cả khi những lời nhận xét đó là do chính bạn tự đưa ra cho mình, việc thừa nhận khuyết điểm hay sai lầm của bản thân thường dễ tạo ra cho cái tôi của bạn, dù cái tôi ấy lớn hay bé tới đâu, một cảm giác vô cùng tiêu cực với chính mình.

Bộ não của chúng ta coi những suy nghĩ tiêu cực của bản thân ấy là một điều cần phải được loại bỏ. Bởi nếu chúng ta cứ liên tục nghĩ về nó, bị cuốn theo và hành động dựa theo những suy nghĩ đó thì chúng ta sẽ có những hành vi tự hủy hoại bản thân, thậm chí là tự tử. Và như vậy thì chúng ta đang đi ngược lại với nhiệm vụ bản năng phải sống sót bằng mọi giá của bộ não nguyên thủy của chúng ta.

Rào Cản Tâm Lý: Viện Cớ và Đổ Lỗi

Vì lý do đó mà khi tự đánh giá bản thân, mọi người thường dễ mắc lỗi tâm lý khá cơ bản, đó là đưa ra những biện hộ cho khuyết điểm hay sai lầm của mình nhằm làm giảm nhẹ đi cơn đau hay những suy nghĩ tiêu cực kia, giúp đánh lừa bộ não tin rằng ta vẫn là người tốt, là người hoàn hảo. "Tôi hay nhảy việc chẳng qua là vì chưa tìm được đam mê đích thực thôi chứ không phải là vì tôi cả thèm chóng chán". "Tôi hay đến chỗ làm muộn hoặc trễ deadline là vì hay có nhiều chuyện đột xuất chứ không phải vì tôi không biết quản lý thời gian".

Sẽ càng dễ dàng để biện hộ hơn nếu bạn có đích xác một ai đó để đổ lỗi lên. "Cô ấy không muốn hẹn hò nữa là vì cô ấy là người ham tiền, thích được đưa đón bằng ô tô chứ không phải vì tôi mặc quần đùi áo ba lỗ đi dép tông tới buổi hẹn". "Tôi mắng chửi nhân viên trước mặt mọi người để nó biết xấu hổ mà cải thiện chứ không phải vì tôi không có kỹ năng lãnh đạo". Việc dễ dàng biết được nên đổ lỗi cho ai khác ngoài ta sẽ càng khiến bộ não của bạn tin vào cái ảo tưởng rằng mình không bao giờ sai, thế giới mới là người sai, các bạn thật đấy.

Những suy nghĩ này nghe sẽ rất hợp lý và hấp dẫn bởi bộ não của bạn luôn muốn tin vào những lời dối ấy, luôn muốn bạn tin rằng bạn không làm gì sai để nó không muốn nhấn nút tự hủy diệt. Vì thế, để thực sự có một cái nhìn khách quan về bản thân, bạn cần phải biết kiềm chế cái bản năng muốn biện hộ cho bản thân đó lại, cố gắng nuốt nỗi đau khi nhận ra sai lầm hay khuyết điểm của mình vào trong, thực sự thừa nhận nó. Đồng thời, điều hướng bản thân tới suy nghĩ "Vậy thì mình có thể làm gì để sửa chữa hay cải thiện nó?" thay vì bị cuốn theo sự tiêu cực và nghĩ rằng mình không xứng đáng được sống nữa.

Để làm được những điều đó thì bạn cần phải luôn biết rèn luyện tâm trí và kiểm soát cả những gì bạn nghĩ và cảm thấy. Nó giống như khi bạn lái một chiếc xe ô tô vậy. Nếu bạn thuần túy là làm theo mỗi suy nghĩ và cảm xúc đầu tiên mà bạn có, không hề có một chút cân nhắc nào, thì cũng giống như việc bạn ngồi lên xe và cứ thế mà đạp ga hết mức vậy. Làm như vậy sẽ gây cho bạn cảm giác sướng và đã lúc đầu khi xe mới rú lên, nhưng gần như chắc chắn sẽ dẫn tới tai nạn cho chính bạn và những người xung quanh. Nếu bạn muốn có một trải nghiệm lái xe an toàn nhất, không bị tai nạn thì bạn cần phải biết điều chỉnh chân ga, biết sử dụng phanh và biết xoay tay lái, cũng như khi bạn biết dừng lại, điều chỉnh suy nghĩ và hướng dòng cảm xúc theo hướng tích cực hơn vậy. Đây cũng chính là sự khác nhau giữa một tay mơ và một tay lái kỳ cựu, hay nói cách khác là giữa một người non nớt và một người trưởng thành. Việc kiểm soát và rèn luyện tâm trí này nên được làm thường xuyên chứ không phải chỉ mỗi khi cần tự kiểm điểm bản thân đâu nhá.

Tiện xin chia sẻ một mẹo nhìn người: nếu đối tượng mà bạn đang crush hay hẹn hò là một người lái xe mà chỉ biết đạp hết ga như vậy, hãy dừng lại đi nhá. Dù người đó là nam hay nữ, khi họ luôn và chỉ biết làm theo bản năng thì bạn, một người biết cân nhắc trước sau, biết cân nhắc phải trái đúng sai, chắc chắn sẽ cảm thấy rất mệt mỏi khi không thể thấu được những câu nói hay quyết định phi logic của người kia. Và bạn cũng sẽ không thể nào truyền tải được sự logic của mình được tới họ, bởi bản năng của con người luôn ưu tiên cho sự tồn tại và phát triển của chính bản thân mình. Nên với những người luôn hành động theo bản năng, thế giới này chỉ xoay quanh một mình họ, họ cũng chỉ biết tập trung vào việc thỏa mãn những cái sướng của mình, không hề quan tâm tới ảnh hưởng của hành động hay lời nói của họ tới người xung quanh là gì.

Việc lái xe mà chỉ biết đạp hết ga bên trên cũng có thể được hiểu theo nghĩa đen. Nếu như anh ta là một người cứ cố tình rú ga thật nhanh cốt để lấy le với bạn, mặc cho bạn đã nói là bạn sợ và van xin người ấy đi chậm thôi, thì đó cũng là bởi anh ta đang nghĩ và làm theo bản năng của đàn ông. Và rất có thể khi đi chậm lại, anh ta sẽ nói "Có thế mà cũng phải sợ gì đâu", "Anh có thế mà cũng phải sợ", càng chứng minh việc anh ta hoàn toàn không quan tâm tới cảm giác của bạn. Chắc rằng bạn sẽ không muốn ở cạnh người như vậy đúng không?

Thừa Nhận Những Ham Muốn Của Bản Thân

Bên cạnh việc có tâm trí để thừa nhận khuyết điểm và sai lầm của mình, còn nhiều nữa mà mình nghĩ là tất cả chúng ta nên thừa nhận, nhưng không chỉ bản thân mà cả xã hội và văn hóa đều cố không nói về nó, đó là những ham muốn của chúng ta. Tiền, chức danh, quyền lực, sex, sắc đẹp là những điều mà mình tin rằng ai cũng khao khát có càng nhiều càng tốt. Tuy nhiên thì chúng ta dường như luôn cố phải giấu đi hay thậm chí là từ chối rằng chúng ta có những ham muốn đó, bởi văn hóa luôn có những từ không hề tốt đẹp nếu họ biết chúng ta có chúng. Một người nói "Tôi ham sex" thì sẽ bị gọi là dâm dục, bệnh hoạn, lăng loàn, dễ dãi. Một người nói "Tôi ham tiền" thì bị kêu là thực dụng. Một người muốn có người yêu đẹp trai hay xinh gái thì bị kêu là háo sắc hay nông cạn. Nhất là với sự phát triển của mạng xã hội, nơi mà ai cũng có thể tham gia đóng góp ý kiến mà không sợ bị người quen phát hiện, thì những nhà đạo đức giả càng dễ dàng có cơ hội để thể hiện nhân cách tỏa sáng của mình.

Cá nhân mình nghĩ rằng chính sức ép phải thể hiện rằng mình là người không có ham muốn gây ra rất nhiều tác hại. Thứ nhất, càng cố chối bỏ thì ham muốn càng trở nên mạnh mẽ. Thử tưởng tượng bạn bị bỏ đói 5 ngày liền, tới ngày thứ sáu được cho một mẩu bánh mì và tí nước thì bạn có vội chạy ngay lại ăn ngấu nghiến và thấy nó ngon không? Ngược lại, nếu bạn được cho ăn hàng ngày, những mẩu bánh mì kia có lẽ đã không còn hấp dẫn như vậy đúng không? Điều tương tự cũng xảy ra với ham muốn.

Lấy ví dụ với việc ngắm gái đẹp của các anh đi. Nếu các anh muốn tỏ ra là người đạo mạo, đứng đắn, có người yêu rồi thì tuyệt không ngó ngàng tới các em gái khác, rằng "Em mới là người xinh đẹp nhất", hoặc chính người yêu của các anh cấm tiệt việc các anh ngắm gái, tức là chính các anh hoặc người yêu các anh đang cố kìm lại cái ham muốn về sắc đẹp, thì cứ cho là anh ta tuyệt đối tuân thủ những điều đó đi và luôn cố không nhìn bất cứ một người con gái nào khác, thì tới một ngày khi anh ta buộc phải nhìn thấy hoặc vô tình nhìn thấy một người con gái khác mà khách quan mà nói xinh đẹp hơn nhiều lần so với người yêu của mình, dù là thấy trực tiếp hay qua mạng, thì sự bùng phát của ham muốn lúc này sẽ trở nên dữ dội hơn bao giờ hết. Khi này, sự choáng ngợp trước vẻ đẹp đó sẽ mạnh mẽ tới nỗi nó dễ làm cho chàng trai nghĩ rằng mình yêu rồi, và đó là bắt đầu của những rạn nứt trong mối quan hệ. Tệ hại hơn, ngay cả khi anh ta có biết thừa là mình sẽ không bao giờ với tới được con gái đẹp như vậy thì anh ta vẫn sẽ tiếp tục tìm cách ngắm gái sau lưng người yêu mình, bởi đã lâu rồi ham muốn không được thỏa mãn và bức ảnh của cô gái xinh đẹp đó sẽ khiến chàng trai đánh mất chính bản thân mình và muốn được nhìn thấy nhiều cô gái đẹp hơn nữa.

Những ngày đầu mình và vợ mình chính thức thành người yêu, vợ mình cũng tỏ ý là không thích việc mình có thằng bạn thân thỉnh thoảng lại chia sẻ cho nhau ngắm những bức hình của mấy hot girl trên mạng. Mình đã phải từ tốn giải thích rằng mình thích ngắm vẻ đẹp đơn giản là vì họ đẹp và cũng vì mình là một người đàn ông khỏe mạnh về tâm sinh lý, cũng chẳng liên quan gì tới việc mình biến thái hay bệnh hoạn cả. Rằng vợ mình không cần phải ghen về việc đó và tình yêu mình dành cho vợ mình không hề phai nhạt đi khi mình ngắm gái đẹp cả. Và rằng thà mình đường đường chính chính về việc này còn hơn là làm điều đó một cách giấu giếm. Đương nhiên thời gian đầu vợ mình khó chấp nhận được điều đó, nhưng cô ấy cũng dần hiểu ra và chấp nhận sự thật đó, bởi nó cũng không khác gì việc vợ mình mê mẩn G-Dragon suốt ngày gọi G-Dragon là chồng cả. Hiện tại, mỗi khi vợ mình thấy một cô gái đẹp trên đường, cô ấy còn chủ động bảo "Anh ơi, gái đẹp kìa" và cùng mình nhận xét về vẻ đẹp đó như cách bạn chiêm ngưỡng một bức tranh đẹp trong một triển lãm vậy. Ham muốn sắc đẹp lúc này thay vì là một cám dỗ hấp dẫn khiến mình điên đảo lại trở thành một thứ gì đó rất bình thường mà mình chỉ nhìn lướt qua nó một lần rồi lại thôi.

Tương tự với tiền, nếu bạn để ý sẽ thấy những người có điều kiện kinh tế thấp thường dễ bị dụ dỗ bởi đồng tiền hơn là những người có cuộc sống đủ đầy. Nếu lương của bạn chỉ có 5 triệu một tháng, chỉ vừa đủ chi tiêu mà còn phải trợ cấp cho gia đình, thì khi có ai đó mời bạn làm việc với mức lương 10 triệu một tháng, bạn sẽ rất muốn nhận luôn, ngay cả khi bạn rõ ràng thấy công việc đó có gì đó đáng nghi ngờ. Nhưng nếu bạn có mức lương 10 triệu một tháng, thì ngay cả khi bạn có nhiều offer từ nhiều nơi với mức lương tương tự, bạn sẽ không vội vàng nhận lời mà sẽ từ tốn xem xem mình thích công việc nào hơn, môi trường làm việc nào hay, công việc nào phù hợp hơn với mình, đúng không? Hoặc kể cả khi bạn vẫn chỉ có mức lương 5 triệu nhưng nhà bạn đại gia, giàu nứt đố đổ vách thì việc tìm một công việc tốt hơn có lẽ sẽ không còn là vấn đề cấp bách, sống còn với bạn nữa rồi.

Mình đưa ra hai ví dụ phổ biến nhất về ham muốn để thấy rằng khi bạn chấp nhận sự thật rằng bạn có những ham muốn của riêng mình và thành thật với nó, những cám dỗ ngoài cuộc sống sẽ không còn trở nên quyến rũ, ma mị nữa, và cái tâm của bạn trước chúng cũng sẽ trở nên vững vàng hơn. Khi này bạn sẽ có đủ bình tĩnh để cân nhắc và kiểm soát hành động của mình chứ không bị cảm giác đó chiếm lấy. "Ôi, cô ấy xinh thật đấy hay đẹp trai thật đấy, hơn hẳn người yêu mình, nhưng mình sẽ chỉ dừng lại ở việc ngắm nhìn thôi". "Ông ấy có nhiều đồ xịn, đắt tiền, ở nhà cao cửa rộng, trông thích thật đấy, mình sẽ phải cố gắng phấn đấu nhiều hơn trong công việc mới được". Việc biết thừa nhận ham muốn nhưng đồng thời cũng biết kiểm soát nó và lựa chọn hành động phù hợp thay vì để ham muốn kiểm soát bản thân là rất cần thiết trong quá trình xây dựng bản lĩnh của một người đàn ông.

Mặt khác, không chối bỏ ham muốn không có nghĩa là 24/7 cứ đi đâu cũng nói "Tôi mê gái" hay "Tôi ham tiền". Chỉ khi nào có ai đó hỏi thì bạn hãy thành thực chia sẻ suy nghĩ của mình về những ham muốn đó, còn nếu không ai hỏi thì cứ giữ lấy cho riêng mình nhá.

Ngoài ra, bên cạnh việc thừa nhận thì mình cũng xin chia sẻ một tip để làm cho cái tâm của bản thân vững vàng hơn nữa trước những cảm giác đó, đó là liên tục phát triển bản thân lên mức tốt nhất có thể. Nếu bạn lúc nào cũng tự ti về vẻ bề ngoài của mình, rằng mình mập ú, tóc tai bù xù, quần áo luộm thuộm, thì khả năng mà bạn bị một người đẹp, chỉn chu bề ngoài, sạch sẽ, thơm tho hớp hồn sẽ cao hơn rất nhiều so với khi chính bạn cũng là một người chỉn chu, cơ thể cân đối. Tương tự, khi bạn biết bồi dưỡng chuyên môn và leo lên vị trí cao trong công việc với mức lương tốt, đủ sức lo cho cả bản thân và gia đình, thì khả năng bạn bị gạ gẫm những việc làm phi pháp để có tiền cũng sẽ ít hơn rất nhiều khi mà bạn nghèo kiết xác. Đấy là lý do vì sao những chàng trai trẻ tuổi, thiếu kinh nghiệm sống, tự ti về bản thân nhưng luôn khao khát có người yêu lại thường thích lao đi học các khóa học tán gái với những mẹo ăn liền, những tin nhắn khuôn mẫu, có những cách tạo dựng nên một hình ảnh không thật về bản thân.

Chấp Nhận Chứ Không Thỏa Mãn

Điều cuối cùng mà mình muốn nói tới ở vlog này là sau tất cả những chấp nhận đó, bạn sẽ làm gì? Bạn sẽ dậm chân tại chỗ và nói "Tôi chấp nhận rằng bản thân tôi chỉ có thế này thôi, ai yêu được thì yêu"? Không. Nếu có thì bạn đang thỏa mãn với bản thân, cho rằng bản thân ở hiện tại là tất cả những gì bạn có thể làm được, rằng đó là giới hạn của bạn và rằng nếu ai đó yêu bạn thì họ sẽ buộc phải chấp nhận tất cả những nhược điểm xấu xí của bạn mà không được bắt bạn phải sửa đổi. Rõ ràng đây là lối suy nghĩ không hề có tính xây dựng nào.

Sau khi biết chấp nhận bản thân, thừa nhận rằng mình không hoàn hảo, thánh thiện như mình nghĩ, rằng việc mắc sai lầm là điều bình thường, thì bạn cần phải biết bắt tay ngay vào sửa đổi, cải thiện bản thân để trở nên một con người tốt hơn. Bạn nên có một mục tiêu phát triển cho từng yếu điểm của mình để vừa có một hướng đi nhất định, vừa dễ dàng đo đạc được sự phát triển của bản thân. Bên cạnh việc đặt ra những mục tiêu lớn thì hãy chia chặng phát triển của mình thành từng mục tiêu nhỏ để bạn có thêm động lực để về đích.

Tốt nhất là bạn đừng đưa ra những mục tiêu quá sức hay ngoài tầm với như trở thành một con người hoàn hảo, bởi nó sẽ làm giảm ý chí của bạn. Một mục tiêu phát triển bản thân có thể chỉ đơn giản là làm tốt hơn việc mà bạn làm hôm qua hoặc tuần trước hoặc tháng trước. Ví dụ, hôm qua bạn đã dùng hết sức mạnh lý trí để bắt bản thân phải ra khỏi giường vào ngày nghỉ thay vì nằm ườn ra tới trưa. Hôm nay bạn có thể đặt ra mục tiêu là thay vì ra khỏi giường rồi lại ngồi lỳ mấy tiếng ngồi thì bạn sẽ ra khỏi nhà và đi bộ vòng quanh xóm. Rồi tuần sau sẽ là dắt xe đi, chăm chỉ tập gym. Tuần sau nữa sẽ là thực sự đi tập gym.

Lưu ý là bạn có thể hài lòng vào những tiến bộ của mình nhưng đừng thỏa mãn. Ngay cả khi bạn đã có một thân hình đẹp như tượng rồi, vẫn luôn có một cái gì đó khác ở bản thân mà bạn có thể tiến bộ hơn nữa, như kỹ năng nấu ăn, giọng nói, cách nói chuyện, khiếu hài hước, vân vân và vân vân. Chúng ta còn trẻ, đừng để bản thân bị ì nhá. Tranh thủ khi mà bộ não của chúng ta còn minh mẫn và hấp thụ kiến thức tốt để học được càng nhiều càng tốt.

Vậy là tới cuối vlog rồi. Rất mong vlog này đã làm rõ được cụ thể vấn đề về chấp nhận bản thân mà ai cũng nói tới. Nếu đây là lần đầu tiên các bạn tới Đàn Ông Học, đừng quên nhấn nút subscribe để nhận được thông báo mỗi khi có vlog mới nhá. Và bây giờ, tạm biệt và hẹn gặp lại.