Khiếu Hài Hước

Nguồn bài viết

Trung Hà - Youtube Đàn ông học

https://www.youtube.com/watch?v=ox4cNM2U4x8

Các tag

phát triển bản thân; kỹ năng mềm; tâm lý học; tình yêu; khiếu hài hước; hài hước; giao tiếp; tự tin; thu hút; thông minh; stand-up comedy; ngôn ngữ cơ thể; kỹ năng xã hội; mối quan hệ.

 Tóm tắt các bài học quan trọng

• Khiếu hài hước là một biểu hiện của trí thông minh: Để tạo ra một câu đùa thành công, bạn cần sự sáng tạo, bất ngờ, tinh tế và khả năng thấu cảm (đặt mình vào vị trí người nghe), tất cả đều là những dấu hiệu của một trí tuệ sắc bén.

• Hài hước giúp xây dựng sự tự tin và các mối quan hệ: Khiến người khác cười giúp bạn cảm thấy tốt hơn về bản thân, tạo ra sự kết nối và gần gũi, khiến mọi người yêu quý và muốn lắng nghe bạn hơn trong cả công việc và cuộc sống.

• Có 4 kiểu hài hước chính: Trung lập (kết nối), Tự hủy (lấy mình ra làm trò đùa), Nâng tầm (tự động viên), và Công kích (lấy người khác làm trò đùa). Người giao tiếp khéo léo sẽ biết cách sử dụng cân bằng các kiểu này.

• Yếu tố cốt lõi của sự hài hước là "sự bất ngờ": Một câu đùa hiệu quả khi nó phá vỡ sự mong đợi của người nghe. Hãy luyện tập bằng cách trả lời ngược lại với những gì người khác dự đoán.

• "Poker face" (nhịn cười) là một kỹ năng cao cấp: Việc giữ vẻ mặt nghiêm túc khi đùa sẽ tối đa hóa yếu tố bất ngờ, khiến câu đùa trở nên hài hước hơn rất nhiều so với việc bạn tự cười trước.

• Sử dụng hài hước phải đúng lúc, đúng chỗ, đúng người: Đùa quá nhiều, không đúng thời điểm có thể bị coi là trẻ con, thiếu nghiêm túc và làm giảm năng suất công việc. Kỹ năng đọc vị môi trường xung quanh là điều bắt buộc.

Tóm tắt các câu hỏi mở để suy nghĩ, phát triển thêm

• Trong 4 kiểu hài hước được đề cập (trung lập, tự hủy, nâng tầm, công kích), bạn nhận thấy mình thường sử dụng kiểu nào nhất trong giao tiếp hàng ngày?

• Hãy nhớ lại một lần bạn khiến người khác cười sảng khoái. Theo bạn, yếu tố nào (sự bất ngờ, ngôn ngữ cơ thể, nói quá...) đã khiến câu đùa đó thành công?

• Bạn có đồng ý rằng việc "nhịn cười" khi kể chuyện cười sẽ làm tăng hiệu quả của nó không? Tại sao việc này lại khó thực hiện đối với nhiều người?

• Đâu là ranh giới giữa một câu đùa công kích (aggressive humor) vui vẻ giữa bạn bè thân thiết và một lời nói gây tổn thương, thiếu tinh tế?

• Bạn học hỏi khiếu hài hước từ đâu (phim ảnh, sách, bạn bè, stand-up comedy)? Ai là hình mẫu về sự hài hước mà bạn ngưỡng mộ và muốn học hỏi?

Nội dung gốc của bài viết

Mở Đầu: Vũ Khí Của Người Bình Thường

Các bạn có phải là một chàng trai bình thường, nhan sắc bình thường, học lực bình thường, công việc bình thường, lương lậu bình thường không? Nếu có, làm thế nào để bạn có thể thu hút không chỉ con gái mà cả những người xung quanh bạn? Câu trả lời đây là: khiếu hài hước.

(Nhạc)

Như mình đã từng nói qua về tầm quan trọng của khiếu hài hước ở Vlog số 50 "Đàn ông nhạt trong mối quan hệ tình cảm", dù là trong giai đoạn hẹn hò hay là đã chính thức trở thành người yêu. Ở Vlog này mình sẽ đào sâu hơn ở một vài khía cạnh của khiếu hài hước và gợi ý vài cách để cải thiện chúng. Lưu ý là những ví dụ mình đưa ra ở trong Vlog này có thể sẽ không khiến bạn cười. Lý do là vì một câu đùa mà không được đặt trong không khí hay ngữ cảnh phù hợp, lại còn phải được giải thích ra nữa thì chắc chắn là nó sẽ không thể nào cười được rồi. Nào chúng ta cùng bắt đầu Vlog này thôi!

Lợi Ích Của Khiếu Hài Hước

Như ở Vlog số 50 mình đã nói về việc nếu bạn hài hước thì bạn sẽ trở nên hấp dẫn hơn trong mắt các cô gái. Nhưng khiếu hài hước còn có nhiều lợi ích hơn thế.

Nếu như khiếu hài hước của bạn khiến cho các cô gái muốn được lại gần bạn, thích được nói chuyện với bạn, thì nó cũng có hiệu ứng tương tự với tất cả những người khác, những người hiểu và cười với những câu đùa của bạn. Từ đó họ sẽ cảm thấy gần gũi với bạn hơn, thích làm việc với bạn hơn. Thay vì nhìn bạn như một người lạ cần đề phòng hoặc là kẻ thù, thì họ sẽ trong tiềm thức liên kết bạn với thứ gì đó vui vẻ, xả stress. Và từ đó mối quan hệ giữa bạn và mọi người trong công ty cũng sẽ trở nên tốt đẹp hơn. Rõ ràng đây là một điều tốt, nhất là khi bạn cần sự giúp đỡ từ ai đó trong tương lai.

Mặt khác, chính sự gần gũi đó cũng khiến mọi người nghe lời bạn hơn so với khi bạn là một người chẳng giao du với ai hay là nhạt tuệch, chỉ biết làm và làm. Khi bạn không có khiếu hài hước, ngay cả khi bạn hoàn thành tốt mọi việc được giao, trong mắt những người xung quanh bạn sẽ chỉ như một con robot. Nhưng khi bạn có khiếu hài hước, mọi người sẽ nhìn nhận bạn như một con người, có cảm xúc của một con người, từ đó mới sẵn sàng được giao tiếp với bạn.

Thêm vào đó, hài hước vừa giúp bạn trông tự tin hơn mà chính bạn cũng sẽ cảm thấy tự tin hơn. Hài hước giúp bạn trông tự tin hơn trong mắt mọi người là vì chỉ những người tự tin mới có thể đưa ra một câu đùa một cách mượt mà và khiến mọi người cười phá lên. Chứ nhớ là người tự ti, rụt rè hay là nhút nhát thì cùng lắm là hỏi gì thì trả lời nấy, có khi chả nói được gì chứ đừng nói là đùa cợt. Hài hước cũng khiến chính bạn trở nên tự tin hơn là vì khi bạn nhìn thấy mọi người cười với câu đùa của mình, bạn sẽ cảm thấy tốt về bản thân, rằng bạn không cần phải là siêu mẫu hay là nhiều tiền thì mới gây được sự chú ý tích cực của họ. Từ đó bạn không những sẽ tự tin nói nhiều hơn, đùa nhiều hơn, mà cả cách bạn đi đứng cũng sẽ thẳng hơn, vững chắc hơn.

(Nhạc)

Và quan trọng hơn cả, hài hước là dấu hiệu của sự thông minh. Lý do là vì để được gọi là hài hước, những câu đùa của bạn phải bao gồm rất nhiều yếu tố như sự sáng tạo, sự bất ngờ, sự thông minh đủ để biết điểm nhấn nhá hay là biết khi nào thì đùa câu gì, sự tinh tế và phản ánh phần nào khả năng thông cảm với người khác. Khi bạn nói ra một câu đùa, bạn đã phải có ý nghĩ trong đầu rằng "nếu mình nói điều này thì người ta sẽ cười, vì nếu mình là họ, mình cũng sẽ cười". Tức là bạn biết đặt mình vào vị trí của người khác. Ngược lại, những người không có khả năng đồng cảm với suy nghĩ của người khác và vẫn cố muốn tỏ ra mình hài hước sẽ có những câu đùa mà họ cho là hài hước nhưng lại không hài hước với người nghe.

Bốn Kiểu Hài Hước Phổ Biến

Và những loại hài hước ở trên mạng thì có rất nhiều nghiên cứu về khiếu hài hước và mỗi nhà khoa học thì lại tự nghĩ ra các loại riêng. Vậy nên là thay vì liệt kê hết thì mình sẽ chọn cách phân loại phổ biến nhá. Khiếu hài hước có 4 kiểu:

1. Loại Trung Lập (Affiliative)

Đây là loại hài hước không có đối tượng, không nhằm vào bất cứ ai.

(Clip Xuân Hinh: "Xin kính chào tất cả các bác... Em chào các tỉnh Tuyên Quang, đến cạnh Hà Giang, chào sang Yên Bái, em chào từ Móng Cái về Hà Nội quê mình...")

Những người hay đùa kiểu này thường thích tạo dựng sự liên kết với mọi người, thích tụ tập và ưa chuộng bầu không khí vui vẻ. Họ thường không chịu được sự cô đơn, không dám làm mất lòng ai và hay cả nể.

2. Loại Tự Hủy (Self-defeating)

Đây là loại lấy chính bản thân mình ra làm đối tượng bị công kích.

(Clip: "The best option for a girl would be a man who is specially formulated...")

Đôi khi những người sử dụng kiểu đùa này cũng không ngại khi bị người khác lấy mình làm đối tượng để đùa. Nhưng ai ưa dùng kiểu đùa này thường muốn tạo dựng các mối quan hệ thân thiết, dễ mở lòng với người khác và tìm kiếm sự công nhận với mọi người. Họ lại rất dễ bị căng thẳng, nhiều khi bi quan và dễ tự ti về ngoại hình.

3. Loại Nâng Tầm (Self-enhancing)

(Clip: "Họ đã... ngoái... họ đã kháng cự... mỏi mệt...")

Những người hay tự nâng bản thân lên một cách hài hước thường cảm thấy hài lòng với bản thân hơn các loại khác. Họ hay sử dụng kiểu này để vượt qua những lúc nản chí hay là mệt mỏi nên nhìn chung họ là những người khá lạc quan.

4. Loại Công Kích (Aggressive)

Đây là kiểu đùa mà nếu không sử dụng cẩn thận rất dễ gây xích mích. Như tên gọi của nó, kiểu đùa này sử dụng người khác làm đối tượng làm trò đùa.

(Clip: "You would focus on playing with your balls...")

Những người thích dùng kiểu này thường hay để bụng, vô tâm, gia trưởng, không tự tin vào diện mạo của bản thân và thường không thích một mối quan hệ mật thiết. Điều này là hợp lý về mặt tâm lý học. Khi mà bên trong tâm họ cảm thấy không tự tin về học thức, về gia cảnh hay là diện mạo, thì họ phải cố gắng đẩy sự chú ý của mọi người sang người khác bằng cách lấy người khác làm trò đùa. Tuy nhiên thì đây không phải là loại tiêu cực hoàn toàn. Với những người thân quen thì bạn hoàn toàn có thể dùng nó nhưng phải thực sự tinh tế và chắc chắn rằng đối tượng trong trò đùa không cảm thấy bị xúc phạm.

Có một điều quan trọng các bạn cần nhớ khi học về khiếu hài hước, đó là nhiều khi câu đùa không chỉ đơn giản là câu đùa, nó có thể có những ảnh hưởng lớn hơn thế rất nhiều. Nếu một người thường xuyên sử dụng hay nghe nhiều người khác sử dụng một kiểu đùa, dần dần họ sẽ tin trò đùa đó là thật.

Sử Dụng Khiếu Hài Hước Thế Nào Cho Hợp Lý?

Hay biết đùa đúng lúc, đúng chỗ, đúng đối tượng và đúng kiểu đùa. Đây là những vấn đề mà chỉ có bạn ở một tình huống nhất định, với những người nhất định mới có thể trả lời được. Còn khi đùa, trọng tâm ở đây là bạn nên sử dụng nhiều kiểu khác nhau và nên tránh sử dụng quá nhiều một kiểu đùa.

Bên cạnh đó, như đã nói, không phải lúc nào cũng đùa, và đùa nhiều quá kể cả có vui thật cũng không phải là tốt. Trong tình cảm, đùa nhiều quá sẽ bị cho là trẻ con, không chín chắn. Trong công việc, đùa nhiều quá không những khiến mọi người bị mất tập trung, làm giảm năng suất công việc mà còn khiến mọi người nghĩ bạn chỉ là một thằng hề không hơn không kém. Vì vậy, hãy đảm bảo là mình đã có đủ những kỹ năng đọc môi trường xung quanh, có ý kiến đủ nhiều để biết đùa có hợp lý không rồi hẵng học thực hành đùa nhá.

Làm Thế Nào Để Cải Thiện Khiếu Hài Hước?

Rồi, cứ cho là bạn đã có đủ những kỹ năng đã nói trên đi. Vậy thì thực hành cải thiện khiếu hài hước như thế nào?

1. Yếu Tố Bất Ngờ

Như đã nói ở đầu video thì mấu chốt quan trọng nhất của một câu đùa hài hước là sự bất ngờ. Dù bạn có dùng kiểu đùa nào trong 4 kiểu đùa trên thì để người khác cười phá lên, nó vẫn cần xuất hiện vào lúc mà người ta không ngờ tới nhất. Thậm chí ngay cả khi đó là câu đùa mà bạn đã từng nói trước đây nhưng mà lại nói nó vào một tình huống khác trước đây thì nó vẫn có thể đem lại hiệu ứng mạnh mẽ. Ngược lại, nếu mà người ta biết bạn sẽ nói gì thì cùng lắm là họ sẽ mỉm cười vì bản thân câu đùa đó đã hay chứ không phải là vì bạn hài hước.

Và để mà biết được khi nào có thể tạo được bất ngờ thì bạn phải biết đặt mình vào vị trí người khác để nghĩ xem tại thời điểm đó họ sẽ mong đợi bạn nói gì. Để tập luyện điều này thì mỗi khi có ai đó hỏi bạn một câu hỏi với câu trả lời dạng có hoặc không, và bạn biết câu trả lời họ mong đợi là gì, hãy trả lời ngược lại.

(Clip: "Are you just gonna come... you will appear then spend this kind of chances intended for you? - Yes, you should.")

Mặc dù không phải lúc nào bạn cũng có thể áp dụng được kỹ thuật này, nhưng nó là một cách khá phổ biến để tạo tiếng cười. Khi bạn đã thành thục kỹ thuật này rồi, hãy mở rộng ứng dụng thành đưa ra câu trả lời ngược lại với mong đợi của mọi người nói chung, thay vì phải phụ thuộc vào dạng câu hỏi có hoặc không nữa. Ví dụ khi có người hỏi bạn biết chơi những môn thể thao gì, thì đương nhiên người ta sẽ mong đợi câu trả lời của bạn sẽ bao gồm một môn thể thao nào đó. Nên nếu bạn trả lời là "ném đá giấu tay, chọc gậy bánh xe, qua cầu rút ván, giỏi nhất là ngậm máu phun người" thì chắc chắn sẽ gây được tiếng cười đấy chứ.

2. Sử Dụng Con Số

Kỹ thuật thứ hai bạn có thể ứng dụng là sử dụng các con số. Để sử dụng những con số linh hoạt, đương nhiên vẫn phải có một chút bất ngờ, thì bạn hoàn toàn có thể dùng nó để có một câu đùa hài hước. Bạn có thể dùng câu đùa của nước ngoài được bắt đầu bằng "Nếu tôi có một đô cho mỗi lần...". Ví dụ: "Nếu tôi có một đô cho mỗi lần mẹ tôi khen tôi, chắc tôi sẽ sống tốt". Một câu đùa tự hủy kết hợp với lời nói quá có thể gây bất ngờ vì người nghe sẽ dự đoán bạn sẽ nói con số nào đó lớn hơn 1. Hoặc bạn có thể làm chiều ngược lại: "Nếu tôi có một đô cho mỗi lần tỏ tình thất bại, tôi sẽ mua được cả Tesla". Tức là nói quá lên.

Cũng là con số thì bạn có thể ứng dụng cách nói sarcastic, dịch ra tiếng Việt là kiểu nói thâm.

(Clip: "Nó đều nó có hai cô công chúa... hóa thân thành vịt Sài Gòn luôn...")

3. Quy Tắc Ba Thứ

Và kỹ thuật thứ ba, quy tắc ba thứ.

(Clip: "Hôm nay chị đã bị khám xét... I think it is seeking... bạn sẽ có người yêu...")

4. Dùng Ngôn Ngữ Cơ Thể

Kỹ thuật thứ năm là một kỹ thuật khó hơn các kỹ thuật trước, đó là dùng ngôn ngữ cơ thể thay vì lời nói. Đây là khi mà bạn hiểu rõ cũng như có khả năng điều khiển ngôn ngữ cơ thể để dùng những cơ quan trên cơ thể gửi thông điệp cho mọi người. Và nhờ ngôn ngữ cơ thể mà bạn không cần phải nói gì cũng đã đủ để làm mọi người cười nghiêng ngả. Ở những tình huống thế này, mọi người sẽ mong đợi bạn nói gì đó, một câu cảm thán chẳng hạn. Nhưng thay vào đó thì bạn im lặng, dùng ngôn ngữ cơ thể để thể hiện điều muốn nói thì hoặc là họ bất ngờ với phản ứng đó, hoặc là họ đã đoán được phản ứng của bạn nhưng lại bất ngờ về mức độ biểu cảm trên khuôn mặt của bạn và họ sẽ cười sảng khoái.

(Clip: "Đưa tiền cho cháu đi học cho con gì xong rồi... xong...")

5. Học Hỏi Từ Các Nguồn Hài Hước

Ngoài những kỹ thuật phổ biến đó ra thì bạn có thể liên tục cập nhật vốn kỹ thuật của mình bằng cách liên tục đọc hay là xem những tài liệu, phim ảnh hài hước và học từ chúng. Cá nhân mình sau khi xem nhiều stand-up comedy với phim hài thì thấy rằng những người tạo được nhiều tràng cười cho khán giả nhất là những người có khả năng nhịn cười.

Nó có kiểu hài hước "dry humor", tức là đùa thì không cười. Có khả năng nhịn cười là vì nếu bạn vừa đùa vừa cười, hoặc chưa đùa đã cười, hoặc cố tình làm lố lên bằng hành động hay giọng nói của mình, thì người nghe sẽ ngay lập tức biết bạn đang đùa hoặc là sẽ đùa, từ đó mất đi yếu tố bất ngờ.

(Clip 14 Casper: "Các bạn muốn tìm người yêu, đăng hẳn chứng minh nhân dân lên...")

Chưa đùa mà mặt poker-faced khiến tâm trí người nghe bị bất ngờ vì những gì bạn nói không khớp với biểu cảm trên khuôn mặt của bạn, cũng như không đoán trước được là bạn sẽ đùa.

(Clip Rap Việt: "Em là một rapper thì em muốn thử sức mình với bộ môn rap... Anh có giận thì cũng phải nói một tiếng chứ không thể xịt khói vào mặt tôi như vậy...")

Khi mà bạn đã được tiếp xúc với nhiều tài liệu hài hước, dần dà thì bạn sẽ có thói quen đoán trước về những câu đùa, những câu punchline, những câu chốt. Từ đó khả năng nhịn cười của bạn cũng sẽ trở nên tốt hơn. Nhờ vậy, việc truyền tải câu đùa của bạn sau này cũng sẽ có hiệu quả cao hơn.

Bên cạnh đó, kiểu đùa "dry humor" này, một trong những câu đùa sarcastic trong tiếng Anh, thì như mình nói là sarcastic hoặc danh từ là sarcasm, dịch ra tiếng Việt nôm na là kiểu nói mỉa, nói móc. Nhưng mình thì không thích cách giải nghĩa đó vì nói mỉa, nói móc thường mang ý nghĩa tiêu cực, công kích, trong khi sarcasm nhiều khi chỉ đơn giản phục vụ cho mục đích vui vẻ mà thôi. Vì vậy mình hay dịch sarcasm theo cách đầy đủ ý nghĩa của nó là cách nói có ẩn ý đằng sau câu nói.

Việc nói sarcasm đòi hỏi bạn phải có nhiều kỹ năng phức tạp hơn kiểu đùa "cà khịa". Ví dụ như khả năng nhịn cười để giữ mặt poker-faced, nội dung câu đùa thì còn phải nghĩ cách sắp xếp câu đùa sao cho nó có ít nhất hai lớp nghĩa và phải chọn lọc câu chốt kỹ càng hơn. Tóm lại, sarcasm chú trọng tới chất lượng thay vì số lượng so với kiểu đùa "cà khịa". Vì vậy, trong mắt một người biết nhìn người, người có sarcastic humor sẽ được đánh giá là một người thông minh hơn. Mọi thứ về bạn có thể bình thường, từ nhan sắc, công việc, lương lậu, gia cảnh, nhưng nếu bạn có kiểu đùa này và biết sử dụng hợp lý, người có kinh nghiệm sẽ đánh giá bạn không hề tầm thường, có khả năng của bạn sẽ cao hơn những gì bạn đang có đấy. Vì vậy, nếu được, hãy rèn luyện kiểu đùa này nhá.

Lời Kết

Trên đây là tất cả những gì mình biết về khiếu hài hước. Vì khiếu hài hước mang tính chủ quan nên nếu bạn thấy những gợi ý của mình không phù hợp với bạn, thậm chí là nhạt toẹt, hãy tự tìm cho mình những câu đùa khác nhá. Cái quan trọng vẫn là bạn phải có khiếu hài hước. Và bạn biết quan trọng nhất là gì không? Là đảm bảo được đối tượng nghe câu đùa của bạn phải thấy nó hài hước. Nếu không thì ngay cả khi mà bạn cũng phải cười vì chính câu đùa của mình, họ vẫn sẽ nghĩ bạn nhạt nhẽo.

Vậy là tới cuối Vlog rồi. Rất mong Vlog dài này của mình giúp được các bạn trong việc cải thiện khiếu hài hước của mình. Còn bây giờ, tạm biệt và hẹn gặp lại.