tâm lý học; tình yêu; phát triển bản thân; kỹ năng mềm; gió tầng nào mây tầng ấy; hẹn hò; thu hút; giá trị bản thân; tự tin; chọn người yêu; mối quan hệ; theo đuổi; tâm lý học tiến hóa; bình đẳng giới; crush.
Ngừng "theo đuổi" tình yêu, hãy coi đối phương là người bình đẳng: Khi bạn khao khát và thần tượng hóa một ai đó, bạn vô tình đặt họ lên một "tầng" cao hơn. Điều này tạo ra sự mất cân bằng, khiến bạn lo lắng, mất tự tin và đẩy họ ra xa. Tình yêu đích thực cần sự bình đẳng.
Tình yêu sẽ tự tìm đến khi bạn tập trung nâng cao giá trị bản thân: Thay vì dồn năng lượng để theo đuổi một người, hãy đầu tư vào việc phát triển bản thân (kiến thức, sức khỏe, kỹ năng, tài lẻ...). Khi giá trị của bạn tăng lên, bạn sẽ tự động thu hút những người "cùng tầng" và xứng đáng.
Hiểu rằng "gió tầng nào mây tầng ấy" là quy luật tự nhiên: Con người có xu hướng bị thu hút bởi những người có giá trị tương đương. Theo bản năng, phụ nữ thường tìm kiếm người cùng hoặc hơn tầng (để cảm thấy được che chở), trong khi đàn ông tìm người cùng hoặc thấp hơn tầng (để có thể che chở).
"Tầng" là do chính bạn định nghĩa, không phải để coi thường người khác: Việc xác định "tầng" của bản thân và người khác dựa trên những giá trị quan trọng với bạn (học thức, lối sống, kế hoạch tương lai...). Đây là công cụ để bạn tìm kiếm sự tương hợp, không phải để phán xét hay thiếu tôn trọng người khác.
Yêu người "khác tầng" đòi hỏi sự thấu hiểu và chấp nhận "cái giá phải trả": Một mối quan hệ có sự chênh lệch lớn (về tuổi tác, tài chính, trải nghiệm...) có thể tồn tại, nhưng cả hai phải ý thức và chấp nhận những thách thức đi kèm (ví dụ: người lớn tuổi hơn sẽ già dặn hơn nhưng ít thời gian hơn).
Bạn có bao giờ đặt crush lên một "bệ thờ" và cảm thấy lo lắng, mất tự tin khi ở cạnh họ không? Sau khi hiểu về tâm lý này, bạn sẽ thay đổi cách tiếp cận của mình như thế nào?
Thay vì tìm kiếm người yêu, bạn đang đầu tư vào bản thân ở những khía cạnh nào (kiến thức, sức khỏe, kỹ năng...) để nâng cao "tầng" của chính mình?
Bạn định nghĩa "tầng" của mình là gì? Những giá trị nào là quan trọng nhất đối với bạn khi tìm kiếm một người bạn đời?
Nếu bạn yêu một người "khác tầng", bạn có sẵn sàng chấp nhận những khác biệt và "cái giá phải trả" đi kèm không? Đâu là sự chênh lệch lớn nhất mà bạn có thể chấp nhận được?
Quan điểm "ngừng theo đuổi, hãy thu hút" đã thay đổi cách bạn nhìn nhận về việc tìm kiếm tình yêu như thế nào?
Anh, ở Vlog số 44 mình đã nói về tầm quan trọng của việc gió tầng nào mây tầng ấy, hay nói chính xác hơn là những hậu quả có thể có khi có một người yêu khác tầng. Ở Vlog số 34 "Yêu Nhiều Versus Yêu Bừa" thì mình nói về tầng là gì và những tầng hay những điểm chung mà hai người nên cùng chia sẻ. Ở Vlog này thì mình sẽ bàn luận về vấn đề làm thế nào để có được người yêu cùng tầng, hay nói cách khác là làm thế nào để có một tình yêu mà bạn xứng đáng được nhận.
Nếu bạn còn nhớ thì ở Vlog số 57 "Vẻ Bề Ngoài Quan Trọng Như Thế Nào" thì mình đã nói về việc bộ não của chúng ta vốn dĩ rất là lười nhác trong việc phải xử lý thông tin. Nó sẽ luôn tìm kiếm những gì mà khiến nó phải hoạt động ít nhất. Đó là lý do một khuôn mặt đối xứng hai bên, ít mụn, ngũ quan hài hòa sẽ luôn được bộ não cho là đẹp hơn so với một khuôn mặt trên mụn, mắt lác hay mặt bên nhỏ bên to.
Và tương tự thì trong cuộc sống hàng ngày, bộ não cũng sẽ luôn mong muốn làm những gì bình ổn nhất, bắt bạn phải tránh những sự việc hay sự vật khiến bạn có cảm giác lo lắng, hồi hộp hay thậm chí là sợ hãi. Đây là lý do mà bạn rất ngại khi phải thử những thứ mới hay thấy sợ toát mồ hôi khi sắp bước vào phòng thi. Và đây cũng là lý do mà bạn cảm thấy cực kỳ hồi hộp khi tiếp cận một người mà bạn cho là quá tầm với của bạn.
Một tâm lý rất thường thấy khi bạn nảy sinh tình cảm với ai đó, đó là bạn sẽ cho rằng người ta rất tốt và có rất nhiều ưu điểm vượt trội. Và hẳn nhiên là như vậy thôi, phải tốt thì phải "cool" thì bạn mới thích họ chứ, đúng không? Và khi mà bạn có tâm lý như vậy rồi thì bạn rất dễ cho rằng người ấy không hề có một chút khuyết điểm nào. Kể cả khi người ấy mắc sai lầm, bạn cũng sẽ thiên vị hoặc là tự nhủ với bản thân là ai mà chả có lúc mắc sai lầm, hoặc là thấy sai lầm của người ấy thật dễ thương, đáng yêu thay vì là cảm thấy khó chịu hay là chê bai. Khi nói chuyện với họ thì bạn cũng có xu hướng là muốn tâng người ta lên tới nóc rồi cố muốn cho người ấy thấy rằng khi họ rất đẹp, rất tuyệt vời, rất cao vời vợi.
Điều này khiến bộ não của bạn vô thức đẩy họ lên một tầng cao mới, một tầng cao hơn so với tầng mà bạn đang có. Và như đã nói ở trên thì bộ não không thích sự lệch lạc. Vì vậy khi mà bạn tiếp xúc với người mà bạn khao khát, bạn sẽ luôn tỏ ra hồi hộp, căng thẳng, bạn sẽ có những hành động mà bình thường bạn sẽ không bao giờ làm. Và khi mà bạn tâng người ta lên tới nóc như vậy thì bạn sẽ khiến cho người kia thấy rằng là họ xứng đáng với người tốt hơn bạn, và từ đó bạn sẽ không bao giờ có được người ấy.
Hay nhớ là khao khát không phải là tình yêu. Trong tiếng Anh người ta có một câu nói là: "Nếu bạn coi người ấy như một người nổi tiếng thì họ sẽ coi bạn như một người hâm mộ". Khao khát sẽ khiến bạn luôn ở vị thế dưới chiếu người đó, coi người đó là hoàn hảo trong khi bạn thì lại đầy khuyết điểm. Trong khi tình yêu thì phải là sự cân bằng, hài hòa, bình đẳng giữa hai tâm hồn. Đồng nghĩa bạn càng khao khát một người, càng thần tượng hóa người đó thì bạn sẽ càng đẩy người đó ra xa bạn.
Và ngược lại, khi bạn coi một người như một người ở cùng tầng với bạn thì bộ não của bạn sẽ không còn thấy có gì đó lệch lạc nữa, mà từ đó sẽ khiến bạn cảm thấy thoải mái, tự tin là chính mình khi ở bên họ. Đây là lý do vì sao chúng ta cảm thấy thoải mái khi ở bên những người bạn của mình, vì trong thâm tâm bạn coi họ như những người cùng đẳng cấp, cùng tầng.
Nếu mở rộng ra thì bạn có thể sẽ thấy rằng là hiện tượng tâm lý đó cũng áp dụng trong khá nhiều mặt cuộc sống. Nếu bạn đẩy một vị trí công việc lên cây roi, nghĩ rằng là nó cao quá mức trình độ của bản thân thì bạn sẽ không có được nó. Mình thấy hiện tượng này xảy ra khá nhiều khi mà mình đi du học bên Úc. Có rất nhiều bạn lúc mới sang đã có IELTS 7.0 hẳn hoi, nghe hiểu tốt, nói ok, nhưng tới khi đi tìm việc làm thêm thì các bạn lại rất ngại khi phải tới nộp resume ở những chỗ của Tây vì tin rằng là mình không đủ trình độ để làm việc ở đó, nhưng cuối cùng lại đi làm việc ở những chỗ người Việt trả lương lậu. Hoặc như ai cũng khát khao được học bổng nhưng có những người ngay từ đầu đã tin rằng để có được học bổng thì phải giỏi hơn mình, quá sức của mình và từ đó ngay từ đầu đã không thèm nộp hồ sơ chứ đừng nói là cạnh tranh cho học bổng ấy.
Quay trở lại với chủ đề tình yêu, như vậy thì bạn có thể thấy là việc khao khát một người, hay nói cách khác là theo đuổi tình yêu, đẩy tình yêu đó lên cao quá mức mà bộ não có thể cảm thấy thoải mái và xử lý thì sẽ càng đẩy tình yêu ra xa. Ngược lại, nếu bộ não cho rằng bạn xứng đáng có được tình yêu đó, hay nói cách khác là tình yêu đó hoàn toàn nằm ở cùng tầng với bạn và trong tầm với của bạn, thì nó sẽ không làm cho bạn cảm thấy căng thẳng khi với tới người đó nữa.
Khi này thì vì người ấy không còn ở tít trên cao nữa, tức là không còn là một mục tiêu, một cái đích duy nhất của bạn nữa, nên bạn sẽ cảm thấy thoải mái, tự tin hơn khi tiếp cận người ấy. Và bạn cũng không còn phải theo đuổi một thần tượng nữa, cũng không phải van xin sự chú ý từ một người nổi tiếng nữa. Bạn không còn là một fan hâm mộ mà mà chỉ đơn giản là muốn kết giao với một người bạn. Nếu người bạn đó vẫn tin rằng họ ở tầng cao hơn bạn thì đó là một người bạn toxic và bạn sẽ vui vẻ đi tìm một người bạn khác.
Ở các bạn muốn là một mối quan hệ mà bộ não bạn cảm thấy thoải mái, tức là chính bạn phải cảm thấy thoải mái. Như vậy, để có được thứ tình yêu mà bạn xứng đáng được nhận, điều đầu tiên bạn cần làm là ngừng theo đuổi nó. Phải ngừng theo đuổi nó thì bạn mới ngừng đẩy đối tượng mà bạn đang nhắm tới lên quá cao so với giá trị thật của họ. Phải ngừng theo đuổi nó thì bạn mới không bị rơi vào vị thế của một người hâm mộ.
Điều tiếp theo bạn cần làm là đánh giá đúng về giá trị của mình, hay nói cách khác là xác định đúng tầng của mình. Khi bạn hiểu rõ giá trị của mình thì bạn sẽ tự khắc biết được những đối tượng nào cũng cùng tầng với bạn, từ đó có thể đem lại cho bạn thứ tình yêu mà bạn xứng đáng được hưởng. Điều này cũng đồng nghĩa với việc bạn càng nâng cao giá trị của mình, càng có nhiều ưu điểm thì bạn sẽ càng có nhiều tiêu chuẩn cao hơn, thu hút những người có thể đáp ứng được những tiêu chuẩn ấy hơn, tức là bạn sẽ thu hút những người có cùng giá trị tương đương với bạn.
Ví dụ như cả cuộc đời đi học của bạn chỉ là một guồng quay nhàm chán, bạn chỉ quanh quẩn đi học rồi về nhà, cùng lắm là chơi game, đọc truyện, không tập gym, không học thêm một thứ tài lẻ nào và bạn cũng cảm thấy ổn về điều đó, thì bạn sẽ cảm thấy thoải mái, tự tin và hài lòng khi tiếp cận một đối tượng cũng có một cuộc đời nhàm chán như vậy.
Điều này có nghĩa là nếu mà bạn muốn thu hút được người với nhiều ưu điểm thì bản thân bạn cũng phải là một người có nhiều ưu điểm và cùng tầng với họ thì mới có thể tăng khả năng thành công tiến tới với họ. Và điều đó cũng có nghĩa là bạn càng tập trung vào việc gia tăng giá trị của bản thân, bạn cũng sẽ gia tăng chất lượng của những đối tượng có thể đem lại cho bạn một tình yêu có ý nghĩa. Vì vậy, để tình yêu tiến tới với bạn, một tình yêu thật sự chất lượng, hãy tập trung vào việc đầu tư vào bản thân càng nhiều càng tốt nhé.
Cũng phải lưu ý, điều này không có nghĩa là người yêu bạn nhất thiết phải là người ở cùng tầng với bạn. Theo như tâm lý xã hội thì phụ nữ sẽ tìm kiếm những người đàn ông cùng tầng hoặc cao hơn họ, và đàn ông sẽ có xu hướng tìm kiếm những người phụ nữ cùng tầng hoặc thấp hơn họ. Hiểu đơn giản thì vì phụ nữ muốn người có thể che chở được cho họ, còn đàn ông thì muốn người mà họ có thể che chở được. Nếu phụ nữ gặp người thấp tầng hơn họ, họ sẽ không cảm thấy đủ tin tưởng để phó mặc sự an toàn của họ cho người ấy. Còn đàn ông mà gặp người cao tầng hơn họ thì họ sẽ thấy là họ không cần che chở người ấy nữa, từ đó sẽ cảm thấy bản thân thừa thãi và vô giá trị.
Mình phải nhấn mạnh sự khác biệt trong việc tìm kiếm đối tượng này. Rất nhiều chị em ngày nay do hiểu sai phong trào nữ quyền mà thấy mình nói như trên thì nghĩ rằng là mình cổ xúy cho việc phụ nữ luôn phải dưới chiếu đàn ông. Sự khác biệt về nhu cầu đối tượng mà mình nói trên nằm ở bản năng tự nhiên của hai giới chứ không phải về vấn đề bình đẳng giới. Như đã từng nói từ rất lâu, bình đẳng giới khác với việc bắt cả hai giới phải giống nhau. Dù bạn là nam hay nữ đi chăng nữa, mình luôn ủng hộ bạn lao ra ngoài và đạt những thành tựu cao nhất có thể. Chỉ là theo bản năng, theo tự nhiên, bạn sẽ có nhu cầu tìm đối tượng khác đi khi bạn là nam và khi bạn là nữ. Bạn cần thực sự phải chấp nhận điều này thay vì trở nên tự ái hay là suy nghĩ lằng nhằng nhá.
Và như vậy, việc hai người khác tầng không có nghĩa giữa hai người không thể có một mối quan hệ. Nhưng bản thân sự khác biệt này cũng buộc phải nằm trong khả năng mà bộ não có thể xử lý. Đành rằng bộ não vốn lười nhác và chỉ muốn những thứ đơn giản, nhưng nó vẫn có khả năng xử lý những gì bất thường, những gì lệch lạc trong một giới hạn nào đó. Ví dụ, mức lương chênh lệch giữa hai người vài năm triệu thì bộ não còn có thể chấp nhận được, nhưng nếu một người làm được có 5 triệu một tháng, còn người kia làm được tới 100 triệu một tháng thì đây là khi mà sự khác biệt giữa tầng là quá lớn và rạn nứt trong mối quan hệ có thể bắt đầu nảy sinh. Ngay cả khi khác biệt vẫn là 5 triệu đi chăng nữa nhưng là người chồng có lương thấp hơn người vợ, thì khi đó sự khác biệt đó vẫn là trái với nhu cầu tự nhiên mà mình nói tới bên trên, tức là trái với những gì mà bộ não có thể dễ dàng xử lý, và như vậy thì mâu thuẫn cũng có thể nổ ra.
Ví dụ về tiền nong như vậy thì có thể khiến một số người như mình thực dụng, nhưng thực ra đó là thực tế cuộc sống. Nhưng thôi, mình vẫn sẽ lấy thêm một vài ví dụ khác không liên quan tới tiền nong nhá. Ví dụ bạn là một người trẻ tuổi, biết nhiều về nhạc trẻ hay những xu hướng trendy thì đối phương cũng phải biết ba bốn phần những gì bạn biết để còn có cái mà nói. Chứ mọi chủ đề mà bạn thích nói chuyện người lại không biết hay ngược lại thì đó cũng là một sự khác biệt lớn giữa tầng của hai người. Hay như giữa một người không có kiến thức, không có kế hoạch cho tương lai, cứ cù bất cù bơ và một người tốt nghiệp đại học, công việc ổn định, tử tế và có kế hoạch phát triển rõ ràng cũng sẽ có một khoảng cách rất lớn.
Điều này không có nghĩa hai người ở hai tầng khác xa nhau không nên tiến tới với nhau. Nếu vì duyên số mà hai người nảy sinh tình cảm với nhau thì người ở tầng thấp hơn sẽ phải cố gắng rất nhiều để đuổi kịp với người kia. Chứ nếu cứ giậm chân tại chỗ thì sẽ rất khó để có thể duy trì mối quan hệ nếu người kia liên tục trau dồi và đưa bản thân họ lên một tầng cao mới hơn. Còn bạn thì vẫn cứ mãi theo đuổi để bắt kịp với tầng cũ của họ thì mối quan hệ sẽ trở nên rất mệt mỏi và bạn rất dễ cảm thấy chán nản, thậm chí là muốn bỏ cuộc.
Mặt khác, khi xác định yêu người khác tầng, ngay cả khi sự khác biệt đó có thể chấp nhận được thì chúng ta vẫn phải hiểu rõ rằng cái gì cũng có giá của nó. Đàn ông thích tìm kiếm người ở tầng thấp hơn mình một chút thì cũng phải chấp nhận rằng người đó có thể sẽ trẻ con hơn mình, sẽ có ít kỹ năng sống hơn mình, sẽ không tính được xa như mình và năng động và hoạt náo hơn mình. Phụ nữ thích tìm kiếm người ở tầng cao hơn mình thì cũng phải chấp nhận rằng người đó sẽ chậm hơn mình, già dặn hơn mình, có thể sẽ không biết nhiều về giới trẻ như mình, có thể chơi không vui bằng hay thậm chí là có ít thời gian ở bên mình hơn so với những đứa bạn tầm tuổi mình, và nhiều khi sẽ khó tính hơn mình. Rất nhiều người ngoài kia thực ra không hiểu được cái giá phải trả này mà chỉ biết là "À, mình muốn có cô gái nhỏ tuổi hơn mình" hay "Mình muốn một anh người yêu chín chắn" chẳng hạn, cho tới khi có được rồi mới nhận ra cái giá phải trả, từ đó lại chê ỏng chê eo. Vì vậy, đừng chỉ biết nghĩ về những gì mình nhận được mà phải nghĩ cả những gì mà mình phải cho đi nữa nhá.
Nãy giờ chúng ta cứ nói về tầng thấp, tầng cao, vậy thì câu hỏi được đặt ra là ai là người xác định độ cao? Thực ra cái gọi là tầng thấp, tầng cao này là do chính bản thân mình tự xác định chứ không phải do đối phương hay một người ngoài nào khác. Ví dụ, bạn tốt nghiệp đại học và bạn cảm thấy như vậy là đủ, không muốn học cao thêm thì bạn sẽ thấy mình đã cao vừa đủ. Những người cùng tốt nghiệp đại học như bạn sẽ được bạn cho là cao bằng bạn, không có bằng đại học là thấp hơn bạn và những ai học cao học là cao hơn bạn.
Cái này thì là một ví dụ đơn giản thôi. Như đã nói ở Vlog số 44, tầng là tổng hợp của nhiều yếu tố. Khi bạn tổng hợp và đã xác định rõ những giá trị bạn đang có thì bạn sẽ dùng những giá trị đó để đánh giá tầng của bản thân cũng như của những người khác. Và tầng thấp, tầng cao không liên quan tới việc tôn trọng người khác. Không có nghĩa bạn có quyền xúc phạm hay coi thường những người mà bạn nghĩ là ở tầng thấp hơn bạn. Mình nhấn mạnh lại là do bạn nghĩ nhá, bởi vì việc xác định tầng thấp, tầng cao là do chính bản thân bạn tự đánh giá, vì vậy nó rất chủ quan. Nhiều khi tổng giá trị của người ấy thực ra cao hơn bạn, nhưng bạn lại tự ti, xếp họ dưới tầng bạn dựa trên những gì bạn biết được về người ấy. Vì vậy chưa biết mèo nào cắn mỉu nào đấy nhá.
Thì việc xác định tầng thấp, tầng cao này chủ yếu là để cho bạn giữ cho riêng mình và để bạn ứng dụng vào việc xác định nhóm đối tượng có thể đem lại cho bạn một tình yêu viên mãn nhất, hay bạn phải làm gì để có được tình yêu như bạn muốn, thay vì là cứ ngồi không ngồi rồi mong chờ một soái ca hay một soái nương thật với mình.
Bên cạnh đó, việc một người có những tiêu chí cao về người yêu khi bản thân họ cũng có những ưu điểm tương xứng là hoàn toàn bình thường. Điều này thì nghe là hiển nhiên, tuy nhiên thì mình vẫn muốn nói vì có rất nhiều người ngoài kia dễ bị tự ái khi biết được những tiêu chuẩn đó. Và thường những người đó bị tự ái như vậy là vì bản thân họ có thể không đáp ứng được những tiêu chuẩn đó và cảm thấy bị công kích cá nhân, từ đó dễ phản vệ bằng những câu như "Mày đã làm được như thế chưa mà đòi hỏi?".
Cuối cùng, ngay cả khi bạn đã làm được tất cả những điều trên, tức là biết nâng cao giá trị của bản thân để thu hút những người cùng tầng, không có nghĩa mối quan hệ của bạn lúc nào cũng sẽ trơn tru, sẽ làm bộ não bạn cảm thấy dễ dàng xử lý 24/7. Ngay cả khi bạn gặp được người cùng tầng, người chia sẻ với bạn nhiều giá trị cốt lõi chung, nếu hai bạn thiếu kỹ năng duy trì mối quan hệ thì hai người vẫn có thể chia tay như thường. Vì vậy, có được người ấy rồi thì cũng phải học cách giữ người ấy nhá.
Vậy là tới cuối Vlog rồi. Rất mong Vlog này đã giúp cho các bạn hiểu rõ hơn cách để các bạn có thể có được tình yêu như mong muốn. Còn bây giờ, tạm biệt và hẹn gặp lại.